Nguyễn Thị Trinh là con gái của quan Vệ úy Nguyễn Kế Hưng, giữ trọng trách trông coi kho lương, về sau cả vũ khí của Thành Nam.[1]

Tháng 11 năm 1873, quân Pháp do Fransis Garnier chỉ huy đánh chiếm Hà Nội, sau đó mở rộng chiến cuộc ra Hưng Yên, Phủ Lý, Ninh Bình. Đầu tháng 12, quân Pháp chia quân hai đường tấn công thành Nam Định. Nguyễn Kế Hưng được lệnh đem quân trấn giữ Kỳ đài, giao cho con gái Nguyễn Thị Trinh canh giữ kho quân lương.[1]

Lúc quân Pháp tấn công Kỳ đài, Nguyễn Thị Trinh biết tin, liền dẫn quân đến trợ chiến. Khi đến nơi thì Nguyễn Kế Hưng đã tử thương, bà cùng với các binh lính còn lại tiếp tục chống cự đến cùng, và tử trận khi mới ngoài 20 tuổi.[1]

Ngày 11 tháng 12 năm 1873, ngày Thành Nam thất thủ, người dân tìm thấy thi thể bà, đem chôn cất tại phía đông Kỳ đài cùng các tướng sĩ.[2]

Ngày 15 tháng 3 năm 1874, sau khi Pháp rút quân, vua Tự Đức đã phong tặng bà là Giám thương công chúa (Công chúa coi kho), cho lập đền thờ bà ngay dưới chân Kỳ đài.[1]

Năm 1891, vua Thành Thái gia phong thêm mỹ tự Tiết liệt anh phong.[1]